Epidural Analjezi-Anestezi ile Doğum ve Sezaryen
EPİDURAL İLE DOĞUM
Epidural analjezi omuriliği ve omurilikten çıkan sinirleri saran ve dura adı verilen zarın etrafına lokal anestezik ilaçlar verilerek ağrının beyine iletilmesini engelleme esasına dayanır.
Epidural analjezi ağrısızlığın sağlanmasıdır. Epidural ANESTEZİ ise ağrı ile beraber duyu hissinin de engellenmesidir ve sezeryan işlemlerinde kullanılır, yapılan işlem her ikisindede aynı sadece kullanılan ilaçların dozu farklıdır.
Halk arasında ağrısız doğum ( prenses doğum) olarak bilinen epidural anestezi ile doğum günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bel hizasından epidural boşluğa yerleştirilen çok ince bir katater yardımı ile ilaç verilir, bu ilaç vücudun alt yarısından gelen ağrı sinyallerinin beyine iletilmesini engeller ve ağrı duyulmaz. Bu yöntemde sadece ağrı iletimi bloke olur aynı bölgeden geçen kalça ve bacakların hareketini sağlayan motor lifleri bundan etkilenmez. Bu nedenle anne adayı doğum sürecinde yürüyebilir ve ihtiyacını giderebilir.
Epidural bölge yerine spinal bölgeye anestezi verilerek yapılan spinal anestezi veya her ikisini de ilaç verilen kombine uygulamalar da vardır.
Spinal anestezi daha kolay uygulanabilmesi ve etkisinin daha hızlı başlaması nedeniyle avantajlı olabilmekte buna karşın bacaklarda 4-5 saat süren hareketsizlik ve sonrasında baş ağrısı, bulantı gibi yan etkileri de olabilmektedir.
Ağrı korkusu fazla olan, ağrı eşiği düşük olan gebeler için oldukça iyi bir yöntemdir. Bebek çıktıktan sonraki epizyotominin dikilmesi sırasında da oldukça iyi bir konfor sağlar.
Epidural Analjezi ile Normal Vajinal Doğum Nasıl Olur ?
Normal doğumda rahim kasılmaları düzenli hale geldikten sonra ya da rahim açıklığı yaklaşık 4 cm'e ulaştığında ( ki bu dönem doğumun aktif fazı olarak adlandırılır ) epidural anestezi yapılabilir.
Anne adayı yan yatar ya da oturur pozisyondayken kataterin takılacağı bel bölgesi antiseptikle temizlenir, sonra bölge steril örtülerle örtülür. Daha sonra kataterin uygulanacağı alana lokal anestezi uygulanır. Ardından kataterin ciltten bel bölgesindeki omurların arasına kadar itilerek dura zarı çevresindeki epidural aralığa yerleştirilir.
Kataterin dışarıda kalan ucu flasterler ile hastanın sırtı boyunca sabitlenerek kayması engellenir. Normal doğumda katater yerleştirilip ilaç verildikten yaklaşık 15 dakika sonra anne adayı kasılmaları hissetmesine rağmen ağrı duymamaya başlar. Doğum sonrasında,
Vajinal doğumu takiben hemen, sezeryanı takiben ise genellikle 24 saat sonra uygulamaya son verilip katater çıkarılır.
Epidural Doğum Herkese Uygulanabilir mi?
Epidural doğum için anne adayının uygun olup olmadığına gebeyi takib eden ve izleyen kadın Doğum Uzmanı tarafından karar verilir. Uygulamayı yapacak olan anestezi uzmanı da hastayı bu yönde değerlendirerek uygulayacağı tekniğe karar verir.
Epidural uygulamanın yapılamayacağı durumları şöyle sıralayabiliriz:
Gebede omurga yapısında bozukluk eğrilik varsa epidural uygulama yapılamaz.
Uygulama yapılacağı bölgede ciltte lezyonlar, yanık skarları varsa yapılamaz.
Hipotansiyon olanlarda yapılamaz.
Aktif kanaması olanlarda veya doğumun acilen gerçekleştirilmesinin gerektiği hallerde daha hızlı uygulandığı için genel anestezi tercih edilir.
Kanda pıhtılaşmayı sağlayan trombositlerin azlığında antikoagülan yani pıhtılaşmayı önleyen ilaçların kullanıldığı durumlarda uygulanamaz
Özellikle uygun olduğu vakalar akciğer hastalığı nedeniyle genel anestezi uygulanmak istenmeyen vakalar, anne adayının korkması , tereddüt etmesi , doğum korkusu olan, ağrı eşiği düşük olan gebeler için ise için iyi bir seçenektir.
Epidural Anestezi ile Doğumda Ne Tür Sıkıntılar Olabilir?
Epidural doğum ağrı açısından anneye eşsiz bir konfor sağlamakla birlikte bazı zorluklarıda beraberinde getirebilir.
Özellikle doğumun 1. evresinde rahmin kasılarak açılma devresinde uygulanan epidural analjezi ağrı hissini azaltır. Ancak doğumun 2. evresinde bebeğin doğum kanalından dışarıya çıkış dönemi olan evresinde bazen uzamaya neden olabilir. Anne adayının ıkınma kabiliyetinde azalma olabilir, uzama bebek kalp atımlarında bozulmalara neden olursa vakum uygulama ihtiyacı doğabilir.
Epidural ilaç uygulamaları bazen idrar yapmada zorluk, idrar torbasında idrar birikmesine neden olabilir. Biriken idrarın sonda ile dışarı alınması gerekebilir, bu da enfeksiyon açısından ek risk getirebilir.
Epidural ile Sezaryen
Sezeryan ile doğumda anestezi 2 şekilde sağlanır. Genel anestezi de hasta tamamıyla uyur. Epidural anestezide ise uyanıktır. Epidural, spinal veya kombine teknikle uygulanan ve belden uyuşturma olarak da bilinen yönteme karar verilirse hasta ameliyathaneye alınır, dezenfektanlar ile temizliği yapılır. Bel hizasında omurga bölgesine , ilacın verileceği bölgeye önce cilt ve cilt altına ağrı duymayı engellemek için lokal anestezik uygulanır, sonra epidural veya spinal bölgeye ilaç uygulanır.
İlaç Epidural alana verildiyse anestezi etkisinin başlaması için 15 dakika kadar beklenir. Spinal anestezide ise etki hemen başlar ve ameliyata başlanır.
Genel olarak ameliyatın başlaması ve bebeğin rahimden dışarı alınması arasında 3-5 dakikalık bir süreç vardır. Bebek doğar doğmaz annesine gösterilir.
Daha sonra bebek doktoru tarafından ilk muayenesi yapılır. Bu arada annenin ameliyatı yaklaşık 20-25 dakika daha sürer. Çoğunlukla bu zaman zarfında anne herhangibir ağrı hissetmez. Hissederse bebek çıktıktan sonra ek doz ilaçlar yapılabilir.
Epidural aralığa yapılan uygulamalarda spinalden farklı olarak katater doğum sonrası da ağrıyı kesmek için kullanılır.Katater yoluyla hastaya kontrollu bir şekilde sürekli olarak ağrı kesicilerin verildiği bu sisteme PCA yani hasta kontrollu analjezi adı verilir.
Epidural Doğum Fiyatları
Epidural doğum özel bir bilgi, deneyim ve donanım gerektiğinden normal doğuma göre ek maliyet gerektiren bir durumdur. Kadın doğum ekibinin yanında anestezi ekibi de doğuma dahil olmuş olur, beraberinde kullanılan iaçlar ve kataterler de maliyeti arttırabilmektedir.
Günümüzde hastaneler SGK anlaşmalı olup olmamaları ve grup sınıflarına bağlı olarak değişebilen maliyetler getirmektedir.
Epidural anestezi ağrı pompası standart dışı doğum uygulamaları olduğunda öncesinde bu konuda hastaneden bilgi almakta fayda vardır.
